Leczenie operacyjne raka pęcherza moczowego

W leczeniu raka pęcherza moczowego wyróżnia się dwie metody. Pierwszą z nich jest przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego – TURT. Drugim sposobem leczenia raka pęcherza moczowego jest cystectomia czyli chirurgiczne usunięcie pęcherza moczowego.
Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania choroby, wieku pacjenta i   jego rokowania.

Przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego – TURT (inaczej TURBT)

TURT - Transurethral resection of tumor jest zabiegiem endoskopowym polegającym na przezcewkowej resekcji (wycięciu) guza pęcherza moczowego. Przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego poprzedzona jest cystoskopią, w czasie której urolog ocenia wnętrze pęcherza moczowego. Zabieg wykonywany jest w pozycji ginekologicznej. Standardowo TURT wykonywany jest w znieczuleniu regionalnym lub ogólnym złożonym. Przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego – TURT wykonywana jest resektoskopem. Resektoskop jest narzędziem, w którym ruch pętli elektrycznej powoduje usuwanie tkanki nowotworowej. Materiał uzyskany podczas TURT wysyłany jest do badania histopatologicznego. TURT może być jedynym sposobem leczenia w przypadku powierzchownych raków pęcherza moczowego (nowotwory nienaciekające mięśniówkę ściany pęcherza moczowego). Około 70% raków pęcherza w chwili rozpoznania ma charakter powierzchowny.

Cystectomia

Cystectomia jest zabiegiem polegającym na usunięciu pęcherza moczowego. Czasami istnieje możliwość wykonania częściowej cystectomii jednak wskazania do takiego leczenia są ograniczone. Rak pęcherza moczowego naciekający mięśniówkę pęcherza moczowego, którego leczenie jest niemożliwe TURT jest wskazaniem do cystectomii radykalnej. W czasie zabiegu u mężczyzn usuwany jest pęcherz moczowy, węzły chłonne, gruczoł krokowy. U kobiet w czasie cystectomii radykalnej usuwany jest pęcherz moczowy, węzły chłonne, przydatki, macica.

Cystectomia radykalna jest skomplikowanym zabiegiem wykonywanym w znieczuleniu ogólnym. Po usunięciu pęcherza moczowego pozostaje problem odprowadzenia moczu. Sposób odprowadzenia moczu po cystectomii radykalnej jest ustalany z pacjentem przed operacją. Metoda odprowadzenia moczu uzależniona jest od wieku chorego, współistniejących schorzeń i rokowania co do przewidywanego okresu przeżycia pacjenta. Nie zawsze udaje się wykonać zaplanowany przed zabiegiem sposób odprowadzenia moczu i konieczne jest wykonanie alternatywnego odprowadzenia o czym dyskutuje się z pacjentem przed operacją.

Wśród najczęściej wykonywanych odprowadzeń moczu po cystectomii radykalnej jest operacja sposobem Bricker’a (ileal conduit), która polega na wszczepieniu moczowodów do wyizolowanej pętli jelita cienkiego. Jeden z końców pętli jelitowej zaszywany jest na głucho drugi wykorzystany jest do wyłonienia stomii na skórze. Odprowadzenie moczu sposobem Bricker’a wymaga stosowania worków urostomijnych do zbiórki moczu. Kolejnym sposobem odprowadzenia moczu jest wykonanie kontynentnego zbiornika jelitowego, który wymaga okresowego cewnikowania w ciągu dnia, nie wymaga natomiast stosowania worków urostomijnych. Najbardziej zaawansowanym a zarazem obarczonym największym ryzykiem wystąpienia powikłań jest odprowadzenie moczu z wykonaniem ortotopowego pęcherza jelitowego, który połączony jest z cewką moczową pacjenta. Ureterocutaneostomia – wszczepienie moczowodów do skóry jest nadal stosowanym odprowadzeniem moczu u pacjentów, u których nie ma technicznych możliwości wykonania innego odprowadzenia moczu.