Cystoskopia - (gr. kystis - pęcherz, woreczek i skopeín - oglądać) - wziernikowanie pęcherza moczowego

Cystoskopia jest badaniem polegającym na oglądaniu wnętrza pęcherza moczowego za pomocą cystoskopu. Cystoskop jest narzędziem narzędziem endoskopowym wykorzystującym układ optyczny do wizualizacji wnętrza pęcherza moczowego. Cystoskop gotowy do badania uzbrojony jest w układ optyczny (optyka) i źródło światła (światłowód). Obraz wnętrza pęcherza moczowego przesyłany jest do przetwornika a z niego na ekran monitora. W czasie badanie pęcherz moczowy wypełniany jest płynem.

Wyróżnia się dwa rodzaje cystoskopów - sztywne i giętkie. Cystoskop sztywny wyglądem przypomina metalową rurkę zaopatrzoną w porty służące do napływu i odpływu płynu wypełniającego pęcherz moczowy podczas badania. Cystoskop giętki jest narzędziem endoskopowym pozwalającym na dowolne poruszanie końcówką cystoskopu bez konieczności poruszania cystoskopem w obrębie cewki moczowej. Njaczęściej stosowane są cystoskopy sztywne.

W czasie badania oprócz wnętrza pęcherza oglądany jest kolor moczu wypływający z obu moczowodów oraz cewka moczowa.

W jakim celu wykonywana jest cystoskopia

Cystoskopia jest niezastąpionym badaniem w diagnostyce urologicznej. Pozwala na uwidocznienie zmian patologicznych zachodzących w pęcherzu moczowym. Cystoskopię najczęściej wykonuje się w przypadku :

     podejrzenia guza pęcherza moczowego
     krwiomoczu niewiadomego pochodzenia
     nawracającego zapalenia pęcherza moczowego
     podejrzenie kamicy pęcherza moczowego
     wad rozwojowych cewki moczowej i pęcherza
     podejrzenie gruźlicy pęcherza moczowego
     objawów dyzurycznych niewiadomego pochodzenia
     endoskopowego usunięcie ciał obcych
     pobrania wycinków do badania histopatologicznego

Jak się przygotować do badania

Nie ma szczególnych zaleceń dotyczących przygotowania do badania cystoskopowego. Powiadom urologa o wiadomych Ci alergiach na leki i lekach, które mają wpływ na krzepnięcie krwi. Bezpośrednio przed badaniem oddaj mocz w toalecie. U pacjentów ze zwiększonym ryzykiem infekcji układu moczowego podaje się na dzień - dwa przed badaniem leki przeciwbakteryjne.

Sposób wykonania badania

Cystoskopia wykonywana jest przez urologa w asyscie pielegniarki. Badanie wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym (żel Lignocainowy). U pacjentów z silną reakcją bólową badanie może być przeprowadzone w znieczuleniu dożylnym lub regionalnym. Do cystoskopii w znieczuleniu pacjent musi być na czczo.

Cystoskopia wykonywana jest w pozycji ginekologicznej na fotelu urologicznym. W czasie badania pacjent leży na plecach z nogami zgiętymi w biodrach i kolanach pod kątem ok. 90 stopni. Nogi przytrzymywane są specjalnymi podpórkami.

Przed przystąpieniem do badania urolog przemywa ujście zewnętrzne cewki moczowej płynem odkażąjącym a następnie wprowadza do cewki moczowej żel miejscowo znieczulający i nadający poślizg. Następnie przez cewkę wprowadzany jest cystoskop a pęcherz wypełniany jest jałową wodą lub solą fizjologiczną. W czasie badania urolog ocenia cewkę moczową, pęcherz i obserwuje mocz wydobywający się z ujść moczowodów. Badanie z reguły trwa kilka do kilkunastu minut.

Czy cystoskopia jest bolesna ?

Większość pacjentów twierdzi, że cystoskopia jest mniej nieprzyjemna niż się spodziewali przed badaniem. W czasie cystoskopii w znieczuleniu pacjent nic nie odczuwa. W przypadku cystoskopii w znieczuleniu miejscowym pacjenci zgłaszają najczęściej uczucie parcia na mocz i pieczenie cewki moczowej. Ważne jest żeby pacjent spróbował zrelaksować sie podczas badania co znacznie podniesie jego komfort.

Cystoskopia z wycinkami

Cystoskopia z wycinkami jest badaniem podczas, którego pobierane są wycinki ze śluzówki pęcherza moczowego lub cewki moczowej. Zabieg wykonywany jest najczęściej w znieczuleniu dożylnym. Wycinki pobiera się specjalnymi kleszczykami endoskopowymi. Pobrany materiał wysyłany jest do badania histopatologicznego. Czasami po cystoskopii z wycinkami urolog może założyć cewnik Foley'a, który z reguły usuwany jest w ciągu kilkunastu godzin.

Co dalej po badaniu

Po cystoskopii możesz odczuwać uczucie parcia na mocz i pieczenie cewki moczowej, które samoistnie mijają w ciągu 1-2 dni. Należy pamiętać o zwiększonej ilości przyjmowanych płynów po badaniu.

W zależności od stanu pęcherza moczowego stwierdzonego podczas cystoskopii urolog ustala z pacjentem dalsze postępowanie. W dniu wykonania cystoskopii należy zwiększyć podaż płynów. Przez kilka dni po badaniu pacjenci przyjmują leki przeciwbakteryjne przepisane przez lekarza. Istnieje możliwość przejściowego pojawienia się krwi w moczu (krwiomocz) w czasie kilku dni po badaniu. Czasami zdarza się zakażenie układu moczowego wymagające zastosowania leków przeciwbakteryjnych.

U mężczyzn istnieje możliwość zatrzymania moczu po cystoskopii co wymaga założenia na kilka dni cewnika do pęcherza moczowego i zastosowania odpowiedniego leczenia farmakologicznego.

W przypadku pojawienia się jednego z poniższych objawów skontaktuj się ze swoim urologiem :

 krwisty mocz z obecnością skrzepów krwi
 zatrzymanie moczu
 gorączka z bólem podbrzusza i towarzyszącym bólem okolic lędźwiowych
 pieczenie lub ból przy oddawaniu moczu z towarzyszącymi parciami naglącymi i częstszym oddawaniem moczu