PDD - Cystoskopia fluorescencyjna

Cystoskopia fluorescencyjna – diagnostyka fotodynamiczna guzów pęcherza moczowego ( PDD – Photodynamic Diagnosis)

Cystoskopia jest badaniem endoskopowym, podczas którego oglądana jest błona śluzowa pęcherza moczowego. Badanie wykonywane jest cystoskopem – narzędzie endoskopowe wyposażone w układ optyczny i źródło światła. Standardowa cystoskopia wykonywana jest z użyciem światła białego.
Cystoskopia fluorescencyjna - PDD stosowana jest w diagnostyce raka pęcherza moczowego i polega na ocenie błony śluzowej pęcherza moczowego w świetle ultrafioletowym po wcześniejszym dopęcherzowym podaniu fotouczulacza. Fotouczulaczem stososwanym do PDD jest 5 – ALA – kwas 5-aminolewulinowy lub kwas – 6 - aminolewulinowy (HAL), który powoduje świecenie zmian nowotworowych kolorem różowym lub czerwonym na niebieskim tle niezmienionej śluzówki.

Cystoskopia fluorescencyja poprawia jakość przezcewkowej resekcji guza pęcherza moczowego poprzez uwidocznienie zmian niewidocznych w świetle białym. PDD poprawia wykrywalność raka in situ pęcherza moczowego. Analizując prace porównujące cystoskopię wykonaną światłem białym i cystoskopię fluorescencyjną dowiedziono zwiększoną częstość wykrywania raka in situ pęcherza moczowego o około 30%. Przezcewkowa resekcja guza pęcherza moczowego wykonywana z PDD powoduje zmniejszoną częstość nawrotów choroby dzięki dokładniejszej ocenie śluzówki pęcherza moczowego.

Fot. PDD - widok guza pęcherza moczowego w cystoskopii po podaniu fotouczulacza

Diagnostyka fotodynamiczna wykorzystuje zjawisko łączenia  fotouczulacza z błoną komórkową urothelium (nabłonek wielowarstwowy wyścielający drogi moczowe) i zwiększonej absorbcji protoporfiryny X w komórkach nowotworowych (10 razy większe stężenia w komórkach nowotworowych w porównaniu z prawidłowym urothelium). Fotouczulacz metabolizowany jest przez komórki urothelium do protoporfiryny IX, która świeci na czerwono w świetle ultrafioletowym. Opóźnione metabolizowanie metabolitów fotouczulacza w komórkach nowotworowych tłumaczone jest zmniejszoną zawartością żelaza.w patologicznej tkance raka. Fotouczulacz łączy się zarówno ze zdrowymi komórkami nabłonka urothelialnego jak i tymi zmienionymi nowotworowo. W diagnostyce fotodynamicznej wykorzystano fakt, że po około 90 minutach od dopęcherzowego podania fotouczulacza jego obecność stwierdzana jest tylko na powierzchni tkanki nowotworowej. Oświetlenie patologicznej – nowotworowej tkanki światłem ultarfioletowym powoduje jej świecenie kolorem różowym lub czerwonym. PDD zdecydowanie poprawia jakość cystoskopii i pomaga w wykrywaniu raka in situ (CIS) pęcherza moczowego.

Zanim urolog wykona cystoskopię z fotouczulaczem (PDD) najpierw zakłada pacjentowi cienki cewnik do pęcherza moczowego, przez który podany zostaje fotouczulacz. Podanie fotouczulacza wykonywane jest z reguły na dwie godziny przed cystoskopią.