Rozpoznanie kamicy nerkowej

W większości pacjentów kamica nerkowa nie powoduje żadnych dolegliwości i przebiega w sposób bezobjawowy. W przypadku utrudnionego odpływu moczu z nerki - w sytuacji gdy złóg w nerce blokuje połączenie miedniczkowo - moczowodowe lub gdy złóg przemieścił się do moczowodu mogą pojawić się objawy o typie kolki nerkowej. Kolka nerkowa to ból okolicy lędźwiowej, który często promieniuje do podbrzusza i zewnętrznych narządów płciowych. W czasie kolki pacjenci zgłaszają wzdęcie brzucha a także mdłości i wymioty. W przypadku gdy złóg zlokalizowany jest w dolnej części moczowodu pacjenci mogą zgłaszać zaburzenia w oddawaniu moczu i uczucie parcia na mocz.

Badanie przedmiotowe w objawowej kamicy układu moczowego

W czasie napadu kolki nerkowej pacjent jest niespokojny, nie może znaleźć wygodnej pozycji. W badaniu przedmiotowym charakterystycznym objawem dla kolki nerkowej jest dodatni objaw Goldflama. Objawem Goldlama nazywa się ból okolicy lędźwiowej nasilający się podczas wstrząsania. Ból spowodowany jest napięciem torebki nerkowej spowodowanym utrudnionym odpływem moczu z nerki.

Rozpoznanie kamicy nerkowej - badania obrazowe

Najczęściej wykonywanym badaniem obrazowym, w którym rozpoznawana jest kamica nerkowa jest badanie USG jamy brzusznej. USG jamy brzusznej jest badaniem nieinwazyjnym i może być wielokrotnie powtarzane. W większości przypadków kamica nerkowa rozpoznawana jest przypadkowo u pacjentów, u których badanie USG było zlecone z powodu bólu brzucha.

Badanie USG brzucha przeprowadzane w diagnostyce kamicy nerkowej wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach. W razie trudności w uwidocznieniu nerki lekarz może poprosić pacjenta o położenie się na boku lub brzuchu co czasami ułatwia przeprowadzenie badania. Badanie USG jamy brzusznej jest niebolesne i może być wielkrotnie powtarzane. Badanie USG jest jedynym badaniem diagnostycznym, które może być stosowane u kobiet w ciąży. Więcej informacji na temat USG jamy brzusznej znajdziecie Państwo w dziale Diagnostyka obrazowa - USG jamy brzusznej naszego serwisu.

Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej w diagnostyce kamicy nerkowej

RTG przeglądowe jamy brzusznej w czasach, kiedy USG nie było dostępne było podstawowym badaniem we wstępnej diagnostyce kamicy nerkowej. Na zdjęciu rentgenowskim możliwe jest uwidocznienie zwapnień w rzucie układu moczowego, które mogą odpowiadać uwapnionym złogom w nerce. Blisko 75% złogów w nerce jest widocznych na zdjęciu rentgenowskim. Złogi zbudowane z kwasu moczowego są niewidoczne na zdjęciach RTG. Złogi cystynowe dają bardzo słaby cień na zdjęciach RTG lub są zupełnie niewidoczne. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej nie powinno być wykonywane u kobiet w ciąży. Pacjentki w ciąży lub podejrzewające ciążę powinny poinformować o tym fakcie lekarza.

Fot. Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej z widocznym cieniem złogu długości 20 mm w obrębie miedniczki nerkowej.

Urografia w rozpoznawaniu kamicy nerkowej

Badanie urograficzne pozwala na budowy i czynności układu moczowego. Urografia pozwala na uwidocznienie spływu zakontrastowanego moczu i ocenę miejsc oraz charakteru przeszkody. Urografia wykonywana jest w pracowni rentgenowskiej i polega na dożylnym podaniu środka kontrastującego - kontrastu. Kontrast wydalany przez nerki zakontrastowuje układy kielichowo - miedniczkowe co pozwala na ocenę ich budowy  i ewentualnej patologii w ich świetle - złogi, guzy w obrębie UKM. Zakontrastowany mocz spływający moczowodami uwidacznia ich szerokość, przebieg i ewentualne przeszkody w ich świetle - zwężenia lub złogi. Wypełniony zakontrastowanym moczem pęcherz wnosi wielu szczegółów do diagnostyki układu moczowego.

Fot. Ubytek wypełnienia miedniczki lewej nerki w urografii. Urografia wykonan u pacjenta z kamicą odlewową miedniczki lewej nerki. Po stronie prawej prawidłowy obraz urograficzny miedniczki nerkowej.

Po podaniu środka kontrastującego wykonywana jest seria zdjęć rentgenowskich w odpowiednich odstępach czasu. Standardowa urografia trwa około 25 minut. W przypadku wątpliwości wykonywane są zdjęcia późne - często nawet po 24 godzinach od podania środka kontrastowego. Więcej informacji na temat urografii znajdziecie Państwo w dziale Diagnostyka obrazowa - urografia naszego serwisu.

Wykorzystanie tomografii komputerowaej w diagnostyce kamicy nerkowej

W niektórych przypadkach kamicy nerkowej wykorzystywana jest tomografia komputerowa celem oceny przestrzennej lokalizacji złogów w układzie kielichowo - miedniczkowym. Więcej na temat tomografii komputerowej znajdziecie Państwo w dziale - Diagnostyka obrazowa - tomografia komputerowa naszego serwisu.