Rozpoznanie kamicy moczowodowej

Rozpoznanie kamicy moczowodowej stawiane jest na podstawie wywiadu lekarskiego, badania przedmiotowego oraz wyniku badań laboratoryjnych i obrazowych. W większości przypadków kamica moczowodowa powoduje wystąpienie ataku kolki nerkowej. Kolka nerkowa jest bólem okolicy lędźwiowej promieniującym do podbrzusza, pachwiny, jądra, prącia lub przyśrodkowej powierzchni uda. Ból okolicy lędźwiowej w przypadku kamicy moczowodowej wywołany jest utrudnionym lub całkowicie zablokowanym odpływem moczu z nerki. Blokada w odpływie moczu z układu kielichowo - miedniczkowego powoduje napinanie się torebki nerki co wywołuje silny ból okolicy lędźwiowej. Bólowi okolicy lędźwiowej często towarzyszą mdłości, wymioty, uczucie wzdęcia brzucha oraz uczucie parcia na mocz. w czasie ataku kolki nerkowej pacjenci są niespokojni, żadna z przyjmowanych pozycji nie przynosi im ulgi.

W badaniu przedmiotowym pacjenta z kolką nerkową charakterystyczny jest objaw Goldflama, który jest dodatni u większości pacjentów z zastojem moczu w UKM. Samuel Goldflam był polskim neurologiem, który jako pierwszy w historii opisał objaw występujący w kolce nerkowej i ostrych stanach zapalnych nerek. Badanie objawu Goldflama polega na przyłożeniu płaskiej dłoni w okolicę lędźwiową pacjenta po stronie kolki - a dokładnie w okolicy kąta kręgosłupowo - żebrowego i uderzeniu jej zaciśniętą w pięść drugą dłonią. W warunkach fizjologicznych wstrząsanie okolicy lędźwiowej nie wywołuje bólu. W przypadku gdy podczas wstrząsania okolicy lędźwiowej pojawia się ostry, przeszywający ból mówimy o dodatnim objawie Goldflama. Dodatni objaw Goldflama jest charakterystyczny dla kolki nerkowej, zaburzeń odpływu moczu z nerki i ostrych stanów zapalnych nerki.

Wśród badań laboratoryjnych najbardziej wartościowe w diagnostyce różnicowej bólów okolicy lędźwiowej jest badanie ogólne moczu. W większości przypadków kamicy moczowodowej stwierdzany jest krwinkomocz lub krwiomocz.

Badania obrazowe pozwalają na określenie wielkości, lokalizacji złogu i stopnia zastoju moczu w układzie kielichowo - miedniczkowym nerki. Wśród najczęściej wykonywanych badań obrazowych w diagnostyce układu moczowego wykonywane  są USG jamy brzusznej, zdjęcie przeglądowe nerek i pęcherza, urografia, pielografia wstępująca lub zstępująca, tomografia komputerowa.

USG jamy brzusznej

Badanie USG jamy brzusznej pozwala na określenie stopnia zastoju moczu w nerce. Czasami USG pozwala uwidocznić złog w przypadku kamicy górnego odcinka moczowodu lub w sytuacji gdy złóg umiejscowiony jest w ujściu pęcherzowym moczowodu. Czasami możliwe jest uwidocznienie w USG złogu zlokalizowanego w moczowodzie na wysokości skrzyżowania moczowodu z naczyniami biodrowymi. USG jest badaniem bezbolesnym i może być wielokrotnie powtarzane. Badanie USG wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach. W celu lepszego uwidocznienia obserwowanych struktur lekarz może prosić o położenie się na boku lub plecach - więcej.

Zdjęcie RTG nerek i pęcherza

Zdjęcie rentgenowskie wykonywane jest w celu uwidocznienia złogów w układzie moczowym. Na zdjęciu RTG widoczne są uwapnione złogi co pozwala urologowi na ocenę lokalizacji i wielkości kamienia w moczowodzie. Badanie wykonywane jest w pracowni rentgenowskiej. Wykonanie badania nie wymaga żadnego przygotowania i może być wykonane ambulatoryjnie. Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania zdjęcia rentgenowskiego nerek i pęcherza jest ciąża lub jej podejrzenie - więcej.

Urografia

Urografia jest badaniem czynnościowo - morfologicznym polegającym na dożylnym podaniu kontrastu i wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich. Kontrast wydzielany z moczem powoduje zakontrastowanie układów kielichowo miedniczkowych, moczowodów i pęcherza moczowego. Badanie pozala na ocenę funkcji i budowy układu moczowego a także na ocenę stopnia zastoju moczu i lokalizację przyczyny, która go wywołała - więcej.

Ureteropielografia wstępująca

W przypadku braku możlwiości uwidocznienia złogu w moczowodzie standardowymi sposobami możliwe jest założenie cewnika moczowodowego do moczowodu, przez który podawany jest środek cieniujący i wykonanie zdjęcia rentgenowskiego. W większośi przypadków ureteropielografia wstępująca pozwala na uwidocznienie lokalizacji złogu. Założenie cewnika moczowodowego wykonywane jest w warunkach sali endoskopowej. urolog wprowadza specjalny wziernik - dźwignię Albarana do pęcherza moczowego i po uwidocznieniu ujścia moczowodowego wprowadza do niego cewnik moczowodowy - więcej.

Pieloureterografia zstępująca

W przypadku dużego zastoju moczu w UKM nerki, podejrzenia roponercza lub w przypadku narastania parametrów nerkowych konieczne może być założenie nefrostomii. Nefrostomia - czyli przetoka nerkowo skórna polega na przezskórnym drenażu układu kielichowo - miedniczkowego nerki.  Mocz odprowadzany jest specjalnym cewnikiem nefrostomijnym do worka na mocz. Wykonanie pieloureterografii zstępującej polega na podaniu środka kontrastującego przez dren nefrostomijny i wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego nerek i pęcherza, co pozwala na uwidocznienie miejsca przeszkody w odpływie moczu. Badanie nie może być wykonywane w przypadku ciąży lub jej podejrzeniu - więcej.