Czynniki ryzyka chorób układu moczowo-płciowego

Czynnikami ryzyka nazywa się nawyki życia codziennego oraz wszystkie czynniki mające wpływ na wzrost zachorowalności na dane schorzenie. Znajomość czynników ryzyka ma podstawowe znaczenie w profilaktyce nowotworów układu moczowo - płciowego i ich wczesnym wykrywaniu. Występowanie czynników ryzyka u pacjenta nie oznacza, że zachoruje on na dane schorzenie. Im większa ilość czynników ryzyka występująca u danej osoby tym ryzyko wystąpienia choroby jest większe. Czynniki ryzyka dzielone są na czynniki podlegające modyfikacji i niepodlegające czyli takie, na które nie mamy wpływu.

Czynniki ryzyka podlegające modyfikacji to wszystkie nawyki, stosowane używki, schorzenia współistniejące i inne cechy, które można wyeliminować. Czynnikami ryzyka, które można wyeliminować są palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, otyłość, nieodpowiednia dieta, narażenie na substancje chemiczne etc. Wśród czynników ryzyka niepodlegających modyfikacji wymienia się: wiek pacjenta i jego płeć, rasę, występowanie nowotworów u krewnych.

Rak nerki - czynniki ryzyka

Jasnokomórkowy rak nerki jest najczęściej występującym nowotworem litym nerki, który stwierdzany jest w ponad 90% przypadków zmian litych w obrębie nerki. Mężczyźni częściej chorują na raka nerki - wpółczynik zachorowalności wynosi 1,5:1. W Polsce co roku odnotowuje się około 4500 nowych zachorowań rocznie.

  Palenie papierosów - palenie tytoniu jest powszechnie uznanym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka nerki. Palacze częściej zachorowują na raka jasnokomórkowego nerki od osób niepalących.
  Otyłość - rak nerki częściej występuje u osób otyłych. Kobiety otyłe, chorujące na nadciśnienie tętnicze zdecydowanie częściej zachorowują na raka nerki w porównaniu do populacji kobiet o prawidłowej masie ciała
  Niewydolność nerek u pacjnetów poddawanych dializoterapii zwiększa ryzyko wystąpienia raka nerki. Okresowe badania USG jamy brzusznej pozwalają na wczesne wykrycie nowotworu.
  Zespół Von Hippel-Lindau’a - ianczej choroba VHL czyli uwarunkowana genetycznie choroba objawiająca się naczyniakowatością siatkówkowo - móżdżkową i zwiększonym ryzykiem występowania nowotworów. Zespół Von-Hippel Lindaua jest najczęstszą przyczyną rodzinnie występującego raka nerki.
  narażenie na węglowodory aromatyczne, kadm i zabest

Zgodnie z wytycznymi EAU za najistotniejszą profilaktykę uznaje się zaprzestanie palenia papierosów i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Regularna aktywność fizyczna może mieć istotne znaczenie w profilaktyce nadciśnienia tętniczego.

Rak moczowodu i miedniczki nerkowej

Nowotwory urotelialne moczowodu i miedniczki nerkowej są stosunkowo rzadko spotykane. Raki urotelialne górnych dróg moczowych stanowią 5-10% nowotworów urotelialnych występujących w układzie moczowym (pozostałe to guzy występujące w obrębie pęcherza moczowego). Palenie tytoniu i ekspozycja na związki chemiczne są najczęściej wymienianymi czynnikami ryzyka. Najczęściej wymienianymi związkami chemicznymi są aminy aromatyczne

Rak pęcherza - czynniki ryzyka

Rak pęcherza moczowego jest najczęstszym nowotworem układu moczowego i stanowi 3% wszystkich nowotworów złośliwych. Rak urotelialny pęcherza moczowego czterokrotnie częściej występuje u mężczyzn.

  Palenie tytoniu uznane jest za najważniejszy czynnik ryzyka wystąpienia raka pęcherza moczowego. Istnieje wiele prac potwierdzających związek pomiędzy paleniem papierosów a ryzykiem wystąpienia raka pęcherza moczowego. Zachorowalność na raka pęcherza moczowego jest trzykrotnie większa wśród populacji palącej tytoń. Bierne palenie papierosów jest udowodnionym czynnikiem ryzyka wystąpienia nowotworów pęcherza moczowego.
  Zawodowe narażenie na substancje chemiczne jest drugim co do częstości występowania czynnikem ryzyka raka pęcherza moczowego. Najczęściej wymienianymi gałęziami przemysłu jest przemysł gumowy, skórzany, metalowy, przetwórstwo ropy naftowej i produkcja barwników.
  Przewlekłe zakażenie pęcherza moczowego
  Radioterapia nowotworów miednicy mniejszej u kobiet - ryzyko wystąpienia raka pęcherza moczowego jest większe u pacjentek poddanych radioterapii z powodu raka szyjki macicy. Ryzyko wystąpienia nowotworu zwiększa się po wielu latach od napromieniania.
  Płeć męska - mężczyźni czterokrotnie częściej zachorowują na raka pęcherza moczowego.

Rak prostaty - czynniki ryzyka

  Wiek pacjenta - ryzyko wystąpienia raka gruczołu krokowego wzrasta wraz z wiekiem pacjenta.
  Wystąpienie raka prostaty u krewnych - dziedziczny rak prostaty rozpoznawany jest jeśli rak występuje u 3 lub więcej krewnych w pierwszej linii lub przynajmniej dwóch, u których raka rozpoznano poniżej 55 roku życia.
  Pochodzenie etniczne - rak gruczołu krokowego częściej występuje u czarnoskórych lub mulatów. Mężczyźni w USA lub Skandynawii częściej zachorowują na raka prostaty w porównaniu z populacją zamieszkującą Azję.
  Dieta - w kilku badaniach potwierdzono niekorzystny wpływ tłuszczów zwierzęcych na ryzyko wystąpienia raka prostaty.

Rak jądra

  Wnętrostwo - niezstąpienie jądra jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka raka jądra. Blisko 10% pacjentów z rakiem jądra ma w wywiadzie wnętrostwo.
  Występowanie raka jądra u krewnych - rak jądra częściej występuje u mężczczyzn, których krewni pierwszego stopnia chorowali na raka jądra.
  Niepłodność - pacjenci niepłodni częściej chorują na raka jądra w porównaniu do zdrowej populacji
  Zaburzenia genetyczne - zespół Klinefeltera jest czynnikiem ryzyka raka jądra

Rak prącia

Rak prącia jest rzadkim nowotworem, którego występowanie jest ściśle powiązane ze zwyczajami higienicznymi i kulturowymi. Nowotwory prącia rzadko występują w populacji gdzie obrzezanie wykonywane jest u nowo narodzonych chłopców (żydzi, muzułmanie). Należy podkreślić, że obrzezanie wykonane po okresie pokwitania nie zmniejsza ryzyka zachorowania na raka prącia. Według wytycznych EAU obrzezanie wykonane w dzieciństwie redukuje ryzyko wystąpienia nowotworu prącia od 3 do 5 krotnie.

  Stulejka - zwężenie napletka, które utrudnia lub uniemożliwia odsłonięcie żołędzi sprzyja przewlekłemu stanowi zapalnemu wymieniane jest jako jeden z najczęściej występujących czynników ryzyka.
  Przewlekły stan zapalny żołędzi
  Kłykciny kończyste - wystąpienie kłykcin kończystych zwiększa wystąpienie raka prącia od 3 do 5 razy.

Polecane artykuły

  Czynniki ryzyka raka nerki
  Czynniki ryzyka raka pęcherza moczowego
  Czynniki ryzyka raka gruczołu krokowego
  Czynniki ryzyka raka prącia
  Czynniki ryzyka raka jądra