Zakażenie układu moczowego u kobiet w ciąży

Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest infekcją bakteryjną układu moczowego. U zdrowego człowieka układ moczowy jest jałowy co oznacza, że nie rozwijają się w nim bakterie. W przypadku infekcji dróg moczowych dochodzi do namnażania flory bakteryjnej w moczu co prowadzi do stanu zapalnego. W zależności od lokalizacji stanu zapalnego zakażenia można podzielić na zapalenie pęcherza moczowego i odmiedniczkowe zapalenie nerek. Zapalenie pęcherza moczowego lub odmiedniczkowe zapalenie nerek występuje u 2-5% kobiet ciężarnych. U 20-40 kobiet na 100 będących w ciąży bezobjawowy bakteriomocz staje się przyczyną odmiedniczkowego zapalenia nerek. ZUM u ciężarnej może spowodować niską masę urodzeniową noworodka i zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego.

Ciąża jest okresem, w którym zachodzące zmiany w organizmie kobiety zwiększają ryzyko infekcji układu moczowego. Za najważniejsze zmiany w układzie moczowym uznaje się utrudniony spływ moczu z moczowodów spowodowany przez ucisk powiększającej się macicy na moczowody oraz słabsze napięcie mięśniówki moczowodów spowodowane przez zmiany hormonalne w czasie ciąży.

Rodzaje infekcji dróg moczowych w ciąży

Zapalenie pęcherza moczowego (łac. cystitis) jest najczęstszą infekcją układu moczowego w ciąży.  Nieleczone zapalenie pęcherza może doprowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek (łac. pyelonephritis). U części kobiet obserwowany jest bezobjawowy bakteriomocz czyli obecność bakterii w moczu przy braku objawów zapalenia układu moczowego. Bezobjawowy bakteriomocz w ciąży wymaga leczenia gdyż może przyczynić się do rozwoju odmiedniczkowego zapalenia nerek.

Przyczyny ZUM u kobiet ciężarnych

Najczęściej występującym patogenem powodującym infekcję w ciąży jest Gram-ujemna pałeczka Escherichia coli (E. coli). Bakteria E. coli wchodzi w skład fizjologicznej flory jelitowej u człowieka. Przeniknięcie bakterii przez cewkę moczową do pęcherza moczowego uznawane jest za najczęstszy patomechanizm ZUM. Pałeczka kałowa E. coli odpowiedzialna jest za ponad 90% przypadków zakażeń układu moczowego u ciężarnych. Pozostałe patogeny odpowiedzialne za ZUM to Enterobacter, Staphylococcus, Proteus i Klebsiella.

Objawy zakażenia układu moczowego w ciąży

Objawy infekcji u ciężarnej nie różnią się od objawów u kobiety niebędącej w ciąży. Ostre zapalenie pęcherza moczowego najczęściej objawia się bólem w czasie oddawania moczu, częstomoczem, parciami naglącymi i bólem w okolicy nadłonowej. Odmiedniczkowe zapalenie nerek objawia się bólem okolicy lędźwiowej, któremu z reguły towarzyszy gorączka i złe samopoczucie. U większości pacjentek na 7-14 dni przed wystąpieniem objawów odmiedniczkowego zapalenia nerek występują objawy infekcji dolnych dróg moczowych.

W momencie pojawienia się objawów infekcji układu moczowego pacjentka powinna zgłosić się do ginekologa-położnika, który prowadzi ciążę, lekarza rodzinnego a gdy pojawią się one wieczorem na wieczorynkę, ambulatorium przyszpitalnego lub izbę przyjęć w najbliższym szpitalu. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia są podstawą skutecznego leczenia.

Leczenie infekcji układu moczowego w ciąży

Ciąża pacjentki wymaga stosowania odpowiednich leków, których wybór należy do lekarza. Terapia ostrego zapalenia pęcherza moczowego i bezobjawowego bakteriomoczu u kobiety ciężarnej powinna trwać od 7 do 10 dni. Antybiotykami pierwszego rzutu są aminopenicyliny z inhibitorem beta-laktamaz, cefalosporyny II i III generacji lub nitrofurantoina (trymestr). U pacjentek w pierwszym trymestrze ciąży nie stosuje się fluorochinolonów (norfloksacyna, ciprofloksacyna), tetracyklin i sulfometoksazol-trimetoprim. 7 -14 dni po zakończeniu leczenia zaleca się wykonanie posiewu moczu w celu oceny skuteczności eradykacji.

Leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek często wymaga dożylnego podawania antybiotyków i hospitalizacji. W większości przypadków stosuje się empiryczną antybiotykoterapię, którą weryfikuje się po otrzymaniu antybiogramu.

Polecane artykuły

  Jak prawidłowo wykonać posiew moczu