Rak pęcherza moczowego - nowotwór zbyt późno wykrywany

Rak pęcherza moczowego jest nowotworem wykrywanym u ponad 6300 pacjentów rocznie. W zeszłym roku każdego dnia 16 Polaków usłyszało diagnozę - rak pęcherza moczowego. W Polsce rak pęcherza wykrywany jest zbyt późno co przekłada się na złe wyniki leczenia i przeżywalność pacjentów. Największym problemem jest niewiedza pacjentów na temat choroby, lekceważenie jej pierwszych objawów i nieskuteczna, zbyt późno wdrożona diagnostyka. Rak pęcherza jest piątym co do częstości nowotworem u mężczyzn i dziewiątym u kobiet. W 2013 roku na raka pęcherza moczowego zmarło 2300 osób.

Nowotwory pęcherza moczowego - nie lekceważmy objawów!

Problem raka pęcherza moczowego jest rzadko poruszany w mediach. Obserwując proces diagnostyczny pacjentów z krwiomoczem, który jest jednym z najczęstszych objawów raka pęcherza można odnieść wrażenie, że rak pęcherza jest chorobą zapomnianą przez lekarzy i pacjentów. Każdego dnia urolog spotyka się z chorymi, którzy zlekceważyli pierwsze objawy nowotworu. Według statystyk średni czas od pojawienia się krwiomoczu do postawienia rozpoznania wynosi od 3 - 6 miesięcy.

Według różnych statystyk u mniej niż 10% chorych od momentu pojawienia się pierwszych objawów nowotworu do jego wykrycia mijają mniej niż cztery tygodnie. U większości chorych od pierwszego objawu do diagnozy mija od 13 do 24 tygodni.

Niewiedza Polaków i lekceważenie objawów ze strony układu moczowego (przede wszystkim krwiomoczu) jest główną przyczyną zbyt późnego wykrywania raka pęcherza moczowego. Każdy pacjent z bezbolesnym krwiomoczem powinien być diagnozowany w kierunku nowotworu układu moczowego.

U 8 na 10 chorych z rakiem pęcherza moczowego pojawia się krwiomocz. Krwiomocz niestety nie jest swoistym objawem dla raka pęcherza moczowego więc wielokrotnie chory jest leczony z powodu współistniejącej infekcji układu moczowego co wydłuża czas do rozpoznania. Krew w moczu powinna być sygnałem, że pacjent może być potencjalnie chory na raka pęcherza moczowego. Wielokrotnie obserwuje się chorych leczonych przez kilka tygodni furaginą, zakładając że krwiomocz jest objawem zakażenia układu moczowego.

Edukacja pacjentów na temat objawów raka pęcherza moczowego

Edukacja społeczeństwa i szybka diagnostyka urologiczna w krajach europejskich takich jak Francja, Norwegia, Włochy czy Hiszpania sprawiły, że umieralność na raka pęcherza moczowego spadła o ponad 20%. W Polsce od dawna obserwujemy stopniowy wzrost umieralności z powodu raka pęcherza. Skuteczność leczenia nowotworów pęcherza można poprawić edukując pacjentów na temat objawów choroby i dążąc do jak najszybszej diagnostyki urologicznej.

Rak pęcherza moczowego a pakiet onkologiczny

Obserwując poczynania Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia można przewidzieć, że liczba zbyt późno wykrytych przypadków raka pęcherza moczowego wzrośnie. Słabo wycenione procedury i rosnące kolejki w poradniach urologicznych uniemożliwiają szybką diagnostykę urologiczną, która jest kluczowa do wdrożenia odpowiedniego leczenia. Krwiomocz u pacjenta z podejrzeniem raka pęcherza moczowego powinien być zdiagnozowany tak szybko jak to możliwe tymczasem czas oczekiwania na cystoskopię w większości oddziałów urologicznych w Polsce wynosi od 3 do 6 miesięcy. Rozpoznanie zaawansowanej choroby z przerzutami odległymi uniemożliwia skuteczne leczenie i wyleczenie chorego.

Klasyczny przykład zignorowania krwiomoczu - najczęstszego objawu raka pęcherza moczowego

Każdy urolog w codziennej praktyce spotyka się z chorymi, którzy powtarzają dramatyczny scenariusz. Na początku chory obserwuje bezbolesny krwiomocz, który  samoistnie ustępuje i zostaje zignorowany przez pacjenta. Przy powtórnym krwawieniu chory zgłasza się do lekarza rodzinnego i niestety bardzo często leczony jest lekami przeciwzapalnymi. Badanie USG jamy brzusznej, na które zostaje skierowany pacjent w blisko 50% przypadków nie wnosi informacji na temat pęcherza moczowego bo chory nie zostaje poinformowany o odpowiednim przygotowaniu do badania (wypełniony pęcherz). Kolejnym etapem diagnostyczny jest oczekiwanie na wizytę w poradni urologicznej (od kilku tygodni do kilku miesięcy). Po wizycie w poradni chory jest kierowany do cystoskopii na którą czeka kolejne tygodnie. W przypadku potwierdzenia guza pęcherza pacjent z reguły wypisywany jest do domu (ze względu na procedury NFZ, nieodpowiednie przygotowanie do zabiegu etc.). Po kilku tygodniach lub nawet miesiącach chory przyjmowany jest do przezcewkowej elektroresekcji guza - TURBT, która da informację na temat histopatologii guza. Tak długi szlak diagnostyczno-terapeutyczny dla części pacjentów jest wyrokiem kończącym się rozpoznaniem naciekającego raka pęcherza moczowego.

Badania wykonywane w przypadku podejrzenia guza pęcherza moczowego

Podstawowym badaniem obrazowym powinno być badanie USG z dobrze wypełnionym pęcherzem. Ocena pustego pęcherza w badaniu USG nie ma żadnej wartości diagnostycznej. W przypadku braku odchyleń w badaniu USG lekarz może zdecydować o wykonaniu cystoskopii czyli badania polegającego na wziernikowaniu pęcherza moczowego.

Profilaktyka raka pęcherza moczowego

Rak pęcherza moczowego jest nowotworem o dobrze znanych czynnikach ryzyka. Od lat wiadomo, że najważniejszym czynnikiem ryzyka wystąpienia nowotworów pęcherza jest czynne i bierne palenie papierosów. Drugim co do częstość występowania czynnikiem ryzyka jest długotrwała ekspozycja na substancje chemiczne. Grupami szczególnego ryzyka są pracownicy przemysłu chemicznego (produkcja farb, lakierów, barwników), pracownicy przemysłu gumowego, skórzanego, tekstylnego i metalowego. Osoby pracujące przy przetwórstwie ropy naftowej i pracujące przy gorącym asfalcie mają kilkukrotnie większe ryzyko wystąpienia nowotworu pęcherza.