Zapalenie pęcherza moczowego - wstydliwa choroba, którą musisz wyleczyć

Zakażenie układu moczowego (ZUM) jest najczęściej rozpoznawanym schorzeniem dolnych dróg moczowych. Zakażenie układu moczowego jest wynikiem kolonizacji bakterii drogą wstępującą (przez cewkę moczową), krwiopochodną lub limfatyczną. Ze względu na warunki anatomiczne około 80 procent zakażeń układu moczowego występuje u kobiet. Według różnych badań przyjmuje się, że blisko 50-60% kobiet będzie miało przynajmniej raz w życiu infekcję układu moczowego z czego 25 procent będzie miało nawroty ZUM.

Przyczyny zakażeń układu moczowego

Przyczyną zakażeń układu moczowego w 70-95 procentach przypadków jest Gram-ujemna bakteria - Escherichia coli (E. coli). W pozostałych przypadkach czynnikiem etiologicznym są Enterobacteriaceae i Staphylococcus saphtophyticus. [1]. Coraz częściej pojawiają się zakażenia wywołane przez szczepy oporne  na powszechnie stosowane chemioterapeutyki i antybiotyki. Powszechnie dostępne preparaty bez recepty oraz nadużywanie antybiotyków doprowadziły do powstania szczepów wielolekoopornych (ang. Multi Drug Resistant - MDR). Ze względu na fakt, że blisko 95% przypadków ostrego zapalenia pęcherza moczowego wywołana jest przez bakterię E.coli wykonanie posiewu moczu przed włączeniem leczenia nie jest standardowym postępowaniem.

Prawidłowa ilość wydalanego moczu, skuteczne opróżnianie pęcherza moczowego w połączeniu z dobrze funkcjonującym układem odpornościowym zabezpieczają układ moczowy przed zakażeniem. W warunkach prawidłowych mocz w pęcherzu jest jałowy. W przypadku ostrego zapalenia pęcherza moczowego dochodzi do kolonizacji bakteriami pochodzącymi z przewodu pokarmowego - najczęściej bakteria E. coli. Dzięki obecności fimbrii i rzęsek bakteria E. coli zdolna jest do przywierania do śluzówki pęcherza moczowego i kolonizacji górnych dróg moczowych.

Objawy zapalenia pęcherza moczowego

Dolegliwości zgłaszane przez pacjenta z ostrym zapaleniem pęcherza moczowego mogą być przeróżne. Wśród najczęściej zgłaszanych objawów wymienia się:

 bolesne parcie na mocz, zwiększona częstość oddawania moczu oraz bolesne mikcje (ból lub pieczenie w cewce moczowej)
ból lub dyskomfort o różnym nasileniu w podbrzuszu
stan podgorączkowy lub gorączka, której może towarzyszyć ogólne osłabienie
zmiana koloru moczu na mętny lub krwisty, któremu może towarzyszyć nieprzyjemny zapach

Badania laboratoryjne w diagnostyce zapalenia pęcherza moczowego

U pacjentów z charakterystycznymi objawami pęcherza moczowego badanie ogólne moczu lub posiew w niewielkim stopniu poprawia dokładność diagnostyczną [2]. W przypadku niespecyficznych objawów wykonanie badania ogólnego moczu, w którym potwierdzona zostanie obecność leukocytów i azotynów pozwala z większym prawdopodobieństwem na rozpoznanie ZUM. Pobranie posiewu moczu nie jest standardowo wykonane w przypadku niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego. W przypadku pacjentów z klasycznymi objawami zapalenia pęcherza moczowego mikrobiologicznym potwierdzeniem zakażenia jest

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego - analiza problemu

Skuteczność leczenia zakażenia układu moczowego uzależniona jest od ustalenia prawidłowego rozpoznania i okrśleniu rodzaju zakażenia. Ostre zapalenie pęcherza moczowego nieskutecznie leczone może być przyczyną powikłań i nawrotowych zakażeń.

Rozpoznanie zapalenia pęcherza moczowego u kobiet stawiane jest na podstawie zebranego wywiadu (ból w czasie oddawania moczu, parcia naglące i częstomocz) oraz braku dodatkowych objawów ze strony dróg rodnych (upławy, pieczenie w pochwie). Wykonanie testu paskowego moczu może dać wynik fałszywie ujemny więc ma niską wartość w codziennej diagnostyce. Posiew moczu zalecany jest w poniższych sytuacjach klinicznych:

  u pacjentów z podejrzeniem odmiedniczkowego zapalenia nerek
  u kobiety w ciąży
  u pacjentki z nietypowymi objawami
  w przypadku nawrotowego zakażenia układu moczowego i braku efektów po zastosowaniu antybiotykoterapii pierwszego rzutu

Leczenie niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego polega na zastosowaniu doustnych antybiotyków. Właściwy dobór antybiotyku i odpowiedni czas leczenia farmakologicznego są kluczowymi czynnikami ograniczającymi powstanie oporności bakterii. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Urologicznego z 2018 roku niepowikłanie ostre zapalenie pęcherza moczowego może być leczone poniższymi lekami:

  Fosfomycyna - 3 gramy w pojedynczej doustnej dawce podanej wieczorem przed snem (lek Monural)
  Nitrofurantoina - 4 razy dziennie po 100 mg w pierwszej dobie a następnie 3 razy dziennie po 100 mg - łączny czas leczenia 5-7 dni (lek Neofuragina)
  Cefalosporyny - 500mg dwa razy dziennie przez 3 dni (lek Zinnat 500mg)

Należy pamiętać, że o rodzaju leku i czasie stosowania decyduje lekarz.

Powikłania nieleczonego zapalenia pęcherza moczowego

Nileczone lub nieskutecznie leczone zapalenie pęcherza moczowego może być przyczyną odmiedniczkowego zapalenia nerek. Odmiedniczkowe zapalenie nerek jest ciężkim stanem zapalnym wywołanym najczęściej przez bakterie Gram-ujemne. Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek może przyczynić się do powstania przewlekłej choroby nerek i nadciśnienia tętniczego.

Nitrofurantoina - najczęściej stosowany lek w leczeniu zapalenia pęcherza moczowego

Furagina - furazydyna jest organicznym związkeim chemicznym będącym pochodną nitrofuranu. Furagina jest najczęściej stosowanym lekiem przeciwbakteryjnym w leczeniu zakażeń układu moczowego.

Zalecenia po zakończeniu leczenia farmakologicznego ZUM

U pacjentek bez objawów po zakończeniu leczenia farmakologicznego nie zaleca się kontrolnego badania ogólnego moczu lub posiewu. U pacjentek, u których objawy nie ustąpiły oraz u chorych z nawrotem dolegliwości po 2 tygodniach od zakończenia leczenia zaleca się wykonanie posiewu moczu.


Piśmiennictwo:
1. Pellowe C, Pratt R: Catheter-associated urinary tract infections: primary care guidelines. Nurs Times 2004; 100(2): 53-55.
2. Bent, S., et al. Does this woman have an acute uncomplicated urinary tract infection? JAMA, 2002. 287:2701.

Artykuł sponsorowany przez www.neofuragina.pl